Według znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej z dnia 29 lipca 2005 roku przemocą domową jest „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej”;

Przemoc domowa może przybierać różne formy:

• przemoc fizyczna - naruszanie nietykalności fizycznej, które obejmuje takie zachowania agresywne jak popychanie, policzkowanie, szarpanie, kopanie, duszenie, bicie pięścią, ciskanie w kogoś przedmiotami, użycie broni, nieudzielanie koniecznej pomocy, obezwładnianie itp.;
• przemoc psychiczna - naruszanie godności osobistej, czyli wyśmiewanie poglądów i opinii, religii, narzucanie własnych poglądów, krytykowanie, wmawianie choroby psychicznej, izolowanie, domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu, pożywienia, wyzywanie, upokarzanie, grożenie, kontrolowanie, używanie wulgaryzmów itp.;
• przemoc seksualna - naruszenie intymności - gwałt, wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka, wyśmiewanie zachowań seksualnych, wyśmiewanie wyglądu, ciała, gwałt małżeński itp.;
• przemoc ekonomiczna - naruszenie własności, czyli odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, nie zaspokajanie podstawowych materialnych potrzeb rodziny, niełożenie na utrzymanie osób, wobec których istnieje taki obowiązek, niszczenie rzeczy osobistych, demolowanie mieszkania, wynoszenie sprzętów domowych oraz ich sprzedawanie itp.;
• przemoc za pomocą środków komunikacji elektronicznej - wyzywanie, straszenie, poniżanie osoby w internecie lub przy użyciu telefonu, robienie jej zdjęcia lub rejestrowanie filmów bez jej zgody, publikowanie w internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które ją obrażają lub ośmieszają, itp.
• inne - zaniedbanie, niezaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych, psychicznych i innych, niszczenie rzeczy osobistych, pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, zmuszanie do picia alkoholu, zmuszanie do zażywania środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków, itp.

Zjawisko przemocy domowej to specyficznego rodzaju cykl składający się z trzech powtarzających się faz:

1. Faza budowania napięcia - stopniowy wzrost napięcia i agresywności osoby stosującej przemoc.
2. Faza eskalacji - faza gwałtownej przemocy, zagrażającej zdrowiu i życiu osoby doznającej przemocy.
3. Faza miesiąca miodowego - w której osoba stosująca przemoc wyraża żal i przeprasza za swoje zachowanie.

Przemoc domowa jest przestępstwem i nikt nie ma prawa krzywdzić drugiej osoby.  Kto ma przewagę i za pomocą siły stara się zmusić drugą osobę do określonego zachowania - stosuje przemoc. To osoba stosująca przemoc domową  jest odpowiedzialna za swoje zachowanie, niezależnie od tego co zrobiła i jak reagowała osoba, która tej przemocy doświadczyła!

Ustawodawca zobowiązał wójtów, burmistrzów i prezydentów miast do powołania Zespołów Interdyscyplinarnych. Zadaniem własnym gminy jest tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy domowej. Działania Zespołu mają wspierać rodziny doświadczające przemocy domowej pracą interdyscyplinarną. Zespół Interdyscyplinarny jest elementem gminnego programu przeciwdziałania przemocy domowej oraz ochrony osób doznających przemocy domowej. Można powiedzieć, że jest on narzędziem systemowej współpracy, która powinna być oparta na podejściu wielopłaszczyznowym, pozwalającym szeroko przyglądać się zjawiskom społecznym i inicjować zmiany społeczne.

Art. 9a pkt. 3-5 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej stanowi, iż w skład Zespołu Interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:

• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
• gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
• Policji,
• oświaty,
• ochrony zdrowia,
• organizacji pozarządowych,
• Żandarmerii Wojskowej, jeżeli Żandarmeria Wojskowa złoży taki wniosek   do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta w związku z zamieszkiwaniem na obszarze gminy żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową,
• kuratorzy sądowi,
• prokuratorzy oraz przedstawiciele innych podmiotów niż określone w ust. 3-4, działających na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej.

Do zadań Zespołu Interdyscyplinarnego, które określa art. 9b pkt.2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej należy:

• diagnozowanie problemu przemocy domowej na poziomie lokalnym;
• inicjowanie działań profilaktycznych, edukacyjnych i informacyjnych mających na celu przeciwdziałanie przemocy domowej i powierzanie ich wykonania właściwym podmiotom;
• inicjowanie działań w stosunku do osób doznających przemocy domowej oraz osób stosujących przemoc domową;
• opracowanie projektu gminnego programu przeciwdziałania przemocy domowej oraz ochrony osób doznających przemocy domowej;
• rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym;
• powoływanie grup diagnostyczno - pomocowych  i bieżące monitorowanie realizowanych przez nie zadań;
• monitorowanie procedury „Niebieskie Karty”;
• przekazywanie informacji o zmianie miejsca zamieszkania osoby doznającej przemocy w jej aktualne miejsce zamieszkania, oraz dokumentacji, o której mowa w art. 9c ust. 5a;
• kierowanie osoby stosującej przemoc domową do uczestnictwa w programie korekcyjno - edukacyjnym dla osób stosujących przemoc domową lub programie psychologiczno - terapeutycznym dla osób stosujących przemoc domową;
• składanie, na wniosek grupy diagnostyczno - pomocowej, zawiadomienia o popełnieniu przez osobę stosującą przemoc domową wykroczenia;

W celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy domowej Zespół Interdyscyplinarny powołuje grupy diagnostyczno - pomocowe, w podstawowy skład których wchodzi pracownik socjalny oraz funkcjonariusz Policji.

Zadania grupy diagnostyczno - pomocowej określa art. 9a pkt. 11 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Należą do nich:

• dokonanie, na podstawie procedury „Niebieskie Karty”, oceny sytuacji domowej osób doznających przemocy domowej oraz osób stosujących przemoc domową;
• realizacja procedury „Niebieskie Karty” w przypadku potwierdzenia podejrzenia wystąpienia przemocy domowej, zwłaszcza w sytuacji wystąpienia ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia;
• zawiadomienie osoby podejrzanej o stosowanie przemocy domowej o wszczęciu procedury „Niebieskie Karty” pod jej nieobecność;
• realizacja działań w stosunku do osób doznających przemocy domowej oraz osób stosujących przemoc domową;
• występowanie do zespołu interdyscyplinarnego z wnioskiem o skierowanie osoby stosującej przemoc domową do uczestnictwa w programach korekcyjno - edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową albo w programach psychologiczno - terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową;
• występowanie do zespołu interdyscyplinarnego z wnioskiem o złożenie zawiadomienia o popełnieniu przez osobę stosującą przemoc domową wykroczenia, o którym mowa w art. 66c ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń;
• monitorowanie sytuacji osób doznających przemocy domowej, a także zagrożonych wystąpieniem przemocy domowej, w tym również po zakończeniu procedury „Niebieskie Karty”;
• zakończenie procedury „Niebieskie Karty”;
• dokumentowanie podejmowanych działań, stanowiących podstawę:
  a) uznania braku zasadności wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”,
  b) wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”;
• informowanie przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego o efektach podjętych działań w ramach procedury „Niebieskie Karty”.

Skuteczne przeciwdziałanie przemocy domowej wymaga bezwzględnego karania osób stosujących przemoc oraz podejmowania innych działań mających na celu zapobieganie temu zjawisku. Sankcje dla osób stosujących przemoc domową przewidziane są w Kodeksie Karnym.

Siedziba Zespołu Interdyscyplinarnego
ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej
w Gminie Inowrocław:
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Inowrocławiu
ul. Królowej Jadwigi 43
tel.: 52 355 58 55
tel.:. 517 514 972
e-mail: przemoc@gopsinowroclaw.pl