Rzepak – kujawskie złoto.

Pandemiczny ubiegły rok oraz pierwsza połowa bieżącego nie pozwoliły Gminie Inowrocław zrealizować pomysłu na majowe Święto Kujawskiego Słońca, które miało nie tylko podkreślić ważną rolę rzepaku we współczesnym rolnictwie i gospodarce, ale i stać się sposobnością do podziękowania tym rolnikom, którzy, począwszy od uprawy roli, siew, nawożenie i ochronę, a skończywszy na zbiorze nasion, podjęli się produkcyjności tej, atrakcyjnie wypełniającej krajobraz swoim kwitnieniem, rośliny.

Warto pomyśleć o nich i o ich trudzie będąc w terenie i pławiąc się wzrokiem w majowych rozzłoconych na rzepakowo kujawskich równinach.

Nasz region nie jest największym, jeśli mowa o powierzchni zasiewów (wyprzedzają nas województwa dolnośląskie i lubelskie), jednak płaskie tereny sprawiają, że tu, na Kujawach, kwitnący rzepak wydaje się być najobficiej i najpiękniej wyeksponowanym w krajobrazie. Już od końca kwietnia, ale przede wszystkim w maju, można podziwiać rozciągające się po sam horyzont żółte łany kwitnącej miododajnej i oleistej rośliny. Nierzadko też można spotkać przy kujawskich drogach podróżnych fotografujących się na tle tych charakterystycznych majowych sielskich obrazków.

Rzepak zajmuje w Polsce około 8 procent powierzchni upraw, zaś w województwie kujawsko-pomorskim powierzchnie te zajęte są w niemal 10 procentach i mają tendencje wzrostowe. O rozmieszczeniu upraw rzepaku decyduje rodzaj gleby. Rzepak ozimy (stanowiący w naszym kraju około 95 procent powierzchni upraw wszystkich roślin oleistych) najlepiej radzi sobie na glebach żyznych, głębokich i przepuszczalnych, które są zasobne w próchnicę oraz wapń. Jeśli mowa o zimowaniu to dla rzepaku tragiczna w skutkach może być (jeśli brakuje pokrywy śnieżnej) już temperatura około -15°C. Wówczas, oprócz wrażliwej szyjki korzeniowej, przemrożeniu może ulec również korzeń.

Rzepak kwitnie ponad miesiąc. Kwiaty zapylane są przez pszczoły. Miód rzepakowy jest jednym z pierwszych miodów w roku. Charakteryzuje się kremowym, a czasem niemal białym kolorem oraz wyraźnym zapachem. Ma lekko ostry smak z wyczuwalnym aromatem kwiatu rzepaku. Bardzo długa jest lista właściwości leczniczych miodu. Warto wspomnieć chociażby o tym, że dodaje energii, wspomaga w leczeniu stanów zapalnych układu moczowego, zapobiega miażdżycy, stymuluje układ odpornościowy, przynosi ulgę przy nieżytach dróg oddechowych i alergiach…

Owocem rzepaku jest łuszczyna z nasionami. W jednym łuszczynie znajduje się około 20 nasion. Jej pękanie i osypywanie się nasion to bardzo niekorzystne zjawisko generujące straty wynoszące nawet połowę plonu. Każde z nasion zawiera blisko 50 procent tłuszczu.

Ze zmiażdżonych nasion, poprzez odpowiednie tłoczenie i ekstrakcję, otrzymuje się olej o ciemnożółtym zabarwieniu. Następnie, dzięki jego oczyszczeniu (rafinacji), olej nabiera jasnożółtej barwy. W dalszych procesach z oleju wytwarza się margarynę oraz inne kuchenne tłuszcze.